زخم ناحیه جراحی جزو رایج‌ترین زخم‌ها هستند که به علت برش پوست و بافت‌ها هنگام جراحی به وجود می‌آیند. این زخم‌ها با یکدیگر تفاوت دارند و با توجه به نوع عمل اندازه آن متغیر است. زخم‌های جراحی بعد از تمام شدن جراحی با بخیه بسته می‌شوند؛ اما در برخی عمل‌ها ممکن است به تشخیص جراح باز بمانند. برای درمان زخم جراحی روش‌های گوناگونی وجود دارد که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
علل به وجود آمدن عفونت در زخم جراحی
شناخت علل به وجود آمدن عفونت در درمان آن نقش مهمی دارد. اکثر زخم‌های جراحی بدون هیچ مشکلی بهبود می‌یابند؛ اما احتمال عفونت بعد از عمل جراحی وجود دارد که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. این عوامل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- میکروب‌هایی که به صورت طبیعی روی پوست قرار دارند وارد زخم جراحی شود.
- میکروب‌های موجود در هوا
- استریل نبودن محیط عمل و تجهیزات
- عدم استفاده از پانسمان مناسب
همچنین ممکن است فرد به این دلایل در معرض خطر عفونت باشد:
- بیماری زمینه‌ای مانند دیابت
- کشیدن سیگار
- سن بالا
- اضافه وزن
- داشتن جراحی طولانی
- افزایش عمق زخم
مراقبت از زخم جراحی
برای درمان زخم جراحی و پیشگیری از عفونت، لازم است مراقبت‌هایی صورت بگیرد:
بخیه
معمولا پزشکان برای بستن زخم از بخیه استفاده می‌نمایند؛ اما ممکن است از روش‌های دیگری مانند گیره‌های فلزی، نوار یا بخیه چسبی استفاده شود. این روش‌ها با توجه به محل قرارگیری زخم توسط پزشک انتخاب می‌شوند. اکثر بخیه‌ها جذبی هستند و پس از ۷ تا ۱۰ روز جذب بدن می‌شوند و باقی آن نیز می افتد. در برخی موارد بخیه جذبی نیست و پزشک باید اقدام به کشیدن نخ بخیه نماید. معمولا نخ بخیه پس از ده تا ۱۴ روز کشیده می‌شود.
اگر تحت عمل جراحی قرار گرفتید و پزشک از نخ بخیه استفاده کرد، لازم است این نکات را رعایت کنید:
- نخ بخیه را نکشید.
- محل زخم را نخارانید.
- از کرم مرطوب کننده برای زخم استفاده نکنید.
- در صورت شدت خارش و سوزش پزشک معالج را در جریان بگذارید.
تخلیه ترشحات جراحی
ممکن است پزشک هنگام جراحی، برای تخلیه ترشحات زخم، یک جسم خارجی مانند لوله در محل زخم قرار دهد. این لوله معمولا پلاستیکی است و ترشحات را از محل زخم خارج می‌کند. این ترشحات یا با پانسمان جذب می‌شود یا در یک کیسه یا محفظه جمع‌آوری شده و تخلیه می‌گردد. هنگامی که ترشحات کمتر شدند، پزشک این لوله را خارج می‌کند. لازم است بیمار این لوله را دستکاری نکند.
پانسمان
پانسمان به جذب ترشحات و درمان زخم جراحی کمک زیادی می‌کند. همچنین شرایط بهبود زخم را فراهم می‌آورد و در صورت نیاز، باعث اعمال فشار به ناحیه زخم می‌شود.
بسته به محل قرارگیری زخم زمان تعویض پانسمان متفاوت است. برای برخی از زخم‌ها حتی تا ۷ روز نیازی به تعویض نیست؛ پزشک زمان تعویض را به شما اعلام می‌کند. اگر خودتان می‌خواهید پانسمان را تعویض نمایید، لازم است این نکات را رعایت کنید:
- پیش از برداشتن پانسمان حتما دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و آن را خشک نمایید یا از دستکش یک بار مصرف استفاده نمایید.
- برای برداشتن پانسمان دقت نمایید و مواظب باشید دستتان با زخم برخورد نکند.
- از کرم‌های ضد عفونت استفاده نکنید؛ این کار ممکن است باعث افزایش عفونت شود.
درمان عفونت زخم جراحی
درمان زخم جراحی با روش‌های زیر انجام می‌شود:
استفاده از آنتی بیوتیک‌ها
معمولا پس از هر جراحی پزشک برای پیشگیری و درمان عفونت آنتی بیوتیک تجویز می‌کند که مدت زمان استفاده از آن برای هر بیمار متفاوت است. معمولا دوره درمان یک هفته است. ممکن است در ابتدا آنتی‌بیوتیک‌های وریدی برای درمان استفاده شود و پس از آن بیمار از قرص و کپسول استفاده نماید.
جراحی تهاجمی
در برخی از مواقع درمان زخم جراحی، به جراحی دیگری نیاز دارد که ممکن است در اتاق عمل یا در همان اتاق بستری انجام شود. در این جراحی این اقدامات صورت می‌گیرد:
- باز کردن زخم جراحی
- انجام آزمایش روی پوست و بافت محل زخم برای بررسی عفونت و تعیین آنتی بیوتیک مناسب
- تخلیه زخم با برداشتن بافت عفونی
- شست و شوی زخم با محلول سالین
- تخلیه کیسه چرک زخم
- بستن زخم با باند آغشته به سالین
پانسمان‌های نوین
استفاده از روش‌های پانسمان های نوین هم از عفونت زخم جلوگیری می‌کند و هم باعث درمان زخم جراحی می‌شود. پانسمان‌های نوین با کنترل ترشحات و حفظ رطوبت به بهبود زخم کمک فراوانی می‌کنند. این نوع از پانسمان‌ها تنها به صورت بانداژ نیستند؛ بلکه به شکل‌های خاص و برای مصارف گوناگون استفاده می‌شوند.
برخی از پانسمان‌ها نوین که در درمان این زخم به کار می‌روند شامل موارد زیر است:
پانسمان کلاژن
کلاژن یکی از فراوان‌ترین پروتئین‌های دخل بدن است که در درمان زخم نقش مهمی دارد. این پانسمان در انواع مختلفی به کار می‌رود و شامل هیدروژل‌ها، پد کلاژن، پانسمان آلژینات است.
پانسمان عسل
عسل خاصیت‌های فراوانی دارد و از دیرباز در درمان انواع بیماری‌ها و زخم‌ها به کار می‌رفته است. این پانسمان به صورت کاملا استریل برای درمان زخم جراحی به کار می‌رود و می‌تواند بهبود زخم را سرعت ببخشد.
وکیوم تراپی
وکیوم تراپی نوعی درمان زخم جراحی است که به نام درمان زخم با فشار منفی نیز معروف است. در این درمان پزشک پانسمانی مخصوص روی زخم قرار داده و با وصل کردن به یک پمپ خلا باعث اعمل فشار منفی بر روی ناحیه زخم می‌شود. این کار باعث می‌شود لبه‌های زخم به هم نزدیک شده و زخم در زمان کمتری درمان شود.
کلام آخر
زخم‌های پس از جراحی در صورت مراقبت، پس از چند هفته به طور کامل بهبود می‌یابند. در مواردی ممکن است این زخم‌ها دچار عفونت شوند که با مراقبت و کنترل قابل درمان است. خانه زخم پارسیان در مشهد، با کادر مجرب، از بهترین روش‌ها برای درمان زخم جراحی استفاده می‌کنند تا بیماران در کمترین زمان بتوانند بهبود یابند.
