زخم جراحی چیست؟
زخم ناحیه جراحی یکی از زخم‌هایی است که بر اثر برش پوست و بافت‌ها هنگام جراحی ایجاد می‌شود. این زخم‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و اندازه آن‌ها نیز فرق می‌کند. زخم‌های جراحی معمولا پس از اتمام جراحی با بخیه بسته می‌شوند؛ اما گاهی اوقات ممکن است به تشخیص پزشک باز بمانند تا به خودی خود ترمیم شوند. درمان زخم جراحی به روش‌های گوناگونی صورت می‌گیرد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
انواع زخم‌های جراحی
زخم‌های جراحی با توجه به تمیز یا آلوده بودن زخم، احتمال ایجاد عفونت و محل ایجاد زخم به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:
زخم‌های دسته اول
زخم‌های دسته اول، جزو زخم‌های تمیز هستند که در آن‌ها هیچ نشانه‌ای از التهاب یا عفونت دیده نمی‌شود و معمولا در جراحی‌های چشم، پوست یا سیستم عروقی ایجاد می‌شود. این زخم‌ها مجاری تنفسی، گوارشی تناسلی یا ادراری را درگیر نمی‌کنند. خطر عفونت زخم‌های موجود در این دسته کمتر از ۲ درصد است.
زخم‌های دسته دوم
این نوع از زخم‌های جراحی، با وجود تمیز بودن در معرض آلودگی قرار دارند. ممکن است این زخم‌ها علائمی از عفونت نشان ندهند، اما به علت محل قرارگیری زخم، در معرض خطر بیشتر برای عفونی شدن هستند. به عنوان مثال زخم‌های جراحی دستگاه گوارش، به علت خطر عفونت، در این دسته قرار می‌گیرند. زخم‌های موجود در این دسته در شرایط کنترل شده ممکن است وارد مجاری تنفسی، گوارشی، تناسلی و ادراری شوند؛ اما دارای آلودگی‌های غیر معمول نیستند. خطر عفونت در این نوع کمتر از ۱۰ درصد است.
زخم‌های دسته سوم
این نوع زخم‌ها، زخم‌های آلوده‌ای هستند که در اثر جسم خارجی ایجاد شده‌اند مانند زخم بر اثر گلوله که ممکن است پوست اطراف زخم را آلوده سازد. در این نوع ممکن است خون و سایر مایعات از اندام به داخل زخم بریزد. احتمال عفونت در دسته سه بین ۱۳ تا ۳۰ درصد است.
زخم‌های دسته چهارم
این نوع از زخم، در دسته زخم‌های کثیف عفونی قرار دارند و شامل زخم‌هایی است که در معرض مدفوع و ادرار واقع می‌شوند. خطر عفونت در این دسته چیزی حدود ۴۰ درصد است.
علل به وجود آمدن عفونت در زخم جراحی
معمولا زخم‌های جراحی بدون ایجاد مشکل بهبود پیدا می‌کنند؛ اما با این حال در برخی موارد احتمال عفونت بعد از عمل جراحی وجود دارد که ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند.
- میکروب‌های روی پوست وارد زخم شوند.
- میکروب‌هایی که در هوا وجود دارند.
- محیط عمل و تجهیزات استریل نباشد
- از پانسمان مناسب استفاده نشود.
همچنین ممکن است فرد به این دلایل در معرض خطر عفونت قرار بگیرد
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
- استعمال دخانیات
- سن بالا
- داشتن اضافه وزن
- داشتن جراحی طولانی مدت
علائم عفونت زخم جراحی
عفونت‌های محل جراحی شامل سه نوع سطحی، عمقی و عفونت اعضا و ارگان‌های بدن است که علائم آن به شرح زیر است:
- دردناک بودن محل جراحی
- التهاب یا قرمزی اطراف زخم
- خارج شدن ترشحات کثیف
- بوی بد جراحی
- تب
- افزایش عمق زخم
مراقبت از زخم جراحی
برای درمان زخم جراحی و پیشگیری از عفونت، لازم است مراقبت‌هایی صورت بگیرد:
بخیه
معمولا برای بستن زخم از بخیه استفاده می‌شود. اکثر بخیه‌ها جذبی هستند که پس از ۷ تا ۱۰ روز جذب بدن شده و باقی آن نیز می‌‌افتد. اگر بخیه جذبی نباشد، پزشک بین ۱۰ تا ۱۴ روز اقدام به کشیدن نخ بخیه می‌کند.
تخلیه ترشحات جراحی
در برخی از موارد پزشک هنگام جراحی، برای تخلیه ترشحات زخم، یک جسم خارجی مانند لوله پلاستیکی در محل زخم قرار می‌دهد تا ترشحات را از محل زخم خارج کند. این ترشحات ممکن است جذب پانسمان شوند یا در یک کیسه یا محفظه جمع‌آوری شده و تخلیه گردد. پس از کمتر شدن ترشحات، پزشک لوله را خارج می‌کند.
پانسمان
پانسمان مناسب در جذب ترشحات و درمان زخم جراحی نقش مهمی دارد. همچنین با فراهم آوردن شرایط بهبود زخم، به بیمار کمک می‌کند.
درمان عفونت زخم جراحی
درمان زخم جراحی با روش‌های زیر انجام می‌شود:
استفاده از آنتی بیوتیک‌ها
معمولا پس از هر جراحی پزشک جهت جلوگیری و درمان عفونت آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. ممکن است در ابتدا بیمار از آنتی‌بیوتیک‌های وریدی استفاده و سپس درمان خود را با مصرف قرص و کپسول ادامه دهد.
جراحی تهاجمی
در برخی از موارد برای درمان زخم جراحی، به جراحی دیگری نیاز است. ممکن است جراحی در اتاق عمل یا در همان اتاق بستری انجام شود.
پانسمان‌های نوین
استفاده از پانسمان نوین، از عفونت زخم جلوگیری می‌کند و باعث درمان زخم جراحی می‌شود. پانسمان‌های نوین با کنترل ترشحات و حفظ رطوبت در بهبود زخم نقش مهمی دارند. این نوع از پانسمان‌ها تنها به صورت بانداژ نیستند؛ بلکه به شکل‌های خاص و در موارد گوناگون استفاده می‌شوند.
کلام آخر
زخم جراحی اگر مورد مراقبت صحیح قرار بگیرند معمولا پس از چند هفته به طور کامل درمان می‌شوند؛ اما در مواردی ممکن است عفونت زخم را شاهد باشید. برای درمان زخم عفونی می‌توانید به خانه زخم مشهد مراجعه و در زمان کمتر زخم‌های خود را درمان کنید. این کلینیک با استفاده از بهترین متد و افراد متخصص سعی در ارائه برترین خدمات را دارد تا رضایت بماران را به خود جلب کند.
