عوامل خطر زخم بستر:
خطر زخم بستر، گفته می شود که سالانه ۳۰۰ میلیون نفر (۳ درصد از جمعیت جهان) در جهان به مراقبت های تسکینی نیاز دارند. بسیاری از متخصصان در مورد دشواری‌ها و حتی گاهی اجتناب ناپذیر بودن زخم‌های فشاری که در این گروه از بیماران در پایان زندگی رخ می دهد، نظراتی می دهند.خطر زخم بستر ممکن است نتوان به طور کامل تجزیه و تحلیل زخم های فشاری را از بین برد. زیرا عوامل همراه زیادی برای پیشگیری از آنها وجود دارد.
مراحل زخم بستر:
مرحله اول : رنگِ پوست قرمز شده، در لمس گرم است و ممکن است با خارش همراه باشد.
مرحله دوم : یک زخم باز دردناک یا تاول با تغییر رنگ پوست اطراف آن مشاهده می شود.
مرحله سوم : ظاهری دهانه مانند بعلت آسیب بافت زیر سطح پوست پدیدار می شود.
مرحله چهارم : آسیب شدید پوست و بافت همراه با عفونت بطوری که عضلات، استخوان ها و تاندون ها قابل مشاهده است.
علل غیر مرتبط با فشار و اصطکاک
- تماس پوست با ادرار، مدفوع با مراقبت نادرست.
- کم خونی و بیماری های مرتبط با اختلالات گردش خون در بافت ها.
- پایین یا بالابودن دمای بدن.
- خشکی یا حساسیت شدید پوست. هر چه بیشتر تحریکات ظاهر شود، احتمال ایجاد زخم بستر بیشتر می شود.
- کاهش مصرف پروتئین .، بدون پروتئین، توده عضلانی کاهش می یابد . در نتیجه، خطر ایجاد زخم بستر افزایش می یابد.
- همه این دلایل هم به صورت جداگانه و هم به صورت ترکیبی کار می کنند، اما اغلب چندین عامل به طور همزمان دخیل است
عواملی که ریسک زخم بستر را افزایش می دهند:
- بی تحرکی
- افزایش سن زیرا پوست نازک تر می شود
- کاهش احساس درد مثلا بعلت آسیب نخاعی
- جریان خون ضعیف بعلت دیابت، سیگار، بیماری های عروقی و فشار
- رژیم غذایی نامناسب بخصوص از نظر پروتئین،زینک و ویتامین C
- کاهش سطح هوشیاری بعلت بیماری و مصرف دارو
- بی اختیاری ادرار یا مدفوع که با مرطوب کردن پوست زمینه آسیب آن را فراهم می کند
- نمایه توده بدنی پایین یا بالا هم ریسک را افزایش می دهد. در افراد با BMI 30 تا 39.9 ریسک گسترش زخم بستر 1.5 برابر افزایش می یابد.
عوامل درونی:
بی حرکتی:
افرادی که مراقبت های تسکینی دریافت می کنند به طور فزاینده ای غیرفعال می شوند و عدم تحرک آنها نزدیک به مرگ افزایش می یابد. در مطالعه ای خطر زخم بستر که در سوئد انجام شد، زمانی که بیماران آسایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفتند، رابطه معنی داری بین ایجاد زخم‌های فشاری و عدم فعالیت بدنی و حرکت یافت شد. مشاهده شد که بی حرکتی در این گروه از بیماران به دلیل درد و تنگی نفس افزایش یافته است.
سوء تغذیه:
خطر زخم بستر ،نشان دهنده یک فرآیند کاتابولیک مزمن در بیماران مبتلا به زخم فشاری است. استرس در افرادی که مراقبت های تسکینی دریافت می کنند، حالت هیپرمتابولیک ایجاد می کند. هیپرمتابولیسم نیز زمانی ایجاد می شود که با بیماری و/یا عفونت شدید همراه باشد. بنابراین پیشگیری از سوء تغذیه و افزایش دریافت پروتئین و کالری مهم است.
بهبود زخم بستر
عوامل بیرونی:
فشار:
بیان می شود که فشار مهم ترین عامل در ایجاد زخم های فشاری است. تشکیل خطر زخم بستر به شدت و مدت فشار و تحمل بافت بستگی دارد. آسیب شناسی اصلی در ایجاد زخم های فشاری، توقف جریان خون مرتبط با فشار و هیپوکسی است. هنگامی که فشار خارجی بر روی هر قسمت از بدن از فشار مویرگی عملکردی بیشتر شود، مویرگ فرو می ریزد و آنکسی بافتی رخ می دهد.افراد سالمی که مشکل حرکتی و ادراک حسی ندارند، ناراحتی ناشی از هیپوکسی بافتی را که هنگام بسته شدن مویرگ ایجاد می شود.
نحوه پیشگیری
پیشگیری از خطر زخم بستر برای بیماران بستری به این صورت است که محل درازکشیدن بیمار باید خشک و تمیز باشد و درمان مداوم پوست، خارج کردن مایعات بدن با اجتناب از ایجاد رطوبت بیش از حد انجام گیرد . تغییر وضعیت بیمار، نظارت بر درجه حرارت بدن و سلامت عمومی او، ارائه تغذیه با کیفیت با پروتئین کافی و نظارت بر وزن بدن ضروری است.
هیچ دستور العمل واحدی برای مقابله با زخم بستر وجود ندارد، اما اگر تمام دلایلی که قبلا توضیح داده شد از بین بروند، خطر چنین آسیب شناسی چندین برابر کاهش می یابد.
